Tunceli

Konu: Tunceli Çarş. Haz. 16, 2010 10:29 pm

Türkiye'nin
Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat bölümünde yer alan Tunceli ili kuzeyde ve batıda Munzur
Dağları ile Karasu Irmağı doğuda Bingöl Dağları ve
Peri Suyu güneyde Keban Baraj Gölü
ile çevrilidir. Belirgin doğal sınırlarla kuşatılmış olan il toprakları doğuda Bingöl ve Elazığ güneyde Elazığ batı ve kuzeyde Erzincan
illeriyle komşudur. Tuncelinin 1938den önceki ismi Dersimdir. 2000 yılı
sayımı sonuçlarına göre nüfusu 93548 olan Tunceli aynı zamanda Türkiye’nin
en az nüfusa sahip ilidir. Tunceli 7774 km2'lik yüzölçümü
ile Türkiye topraklarının %1’ini kaplamaktadır. Tunceli yöresinde ilk
çağlardan beri pek çok uygarlık yaşamıştır. Orta Çağdan kalma ve bugün
hala iyi durumda bulunan Pertek kalesi ve Munzur Vadisi Milli Parkı
görülmeye değer güzellikleridir.

Tunceli ilinin ilçeleri Çemişgezek Hozat Mazgirt Nazımiye Ovacık Pertek ve Pülümür'dür.
Tunceli bölgesi Osmanlı boyunca bir Özerk Bölge olarak yerel aşiretler
tarafından yönetilmiştir. Tunceli'nin eski ismi Dersim'dir. Bu isim
1937-38 yıllarında Seyit Rıza önderliğinde olan Dersim İsyanından sonra
kaldırılmıştır. Türkiye ve dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen ilk operasyonunu Dersim
isyanını bastırmak üzere yapmıştır.

Tarihçesi
Dersim sözcüğünün Farsça "DER" (kapı) "SİM"(gümüş)
sözcüklerinden yanyana gelmesinden oluşmuştuğu sadece yaygın bir halk
etimolojisidir. Zazaca'da Dêsım diye telaffuz edilen aslında bugünki
Tunceli ilini değil o yörenin adını belirler ki Tunceli ilinin
Zazacası Mamekiye 'dir. "Yunan tarihi ve coğrafyacılarının Dersim
bölgesine DARANİS ve DERKSENE adını verdikleri gibi Dara'nın BİSİTUN
kitabelerinde bu havaliye ZUZA tabirinin Dersim yöresinde konuşulan Zaza
dilinin sözcüğünden geldiği muhtemeldir.

Meşhur Tuncelililer
Doğan Taşdelen Seyit Rıza

Tunceliden Göçler
Koçgiri (Zara Kangal Ulaş Divriği)’den Varto-Hınıs kısmen Bingöl Tunceli
sayılır. AydınAmasyaMerzifon-Belvar BURSA
{kestel}